تحلیل و پهنه‌بندی فراوانی فصلی توفان‌های گردوغباری ایران به‌منظور کاهش مخاطرات

ایران هرساله بارها تحت تأثیر توفان‌های گردوغباری قرار می‌گیرد. این پدیده به‌ویژه در سال‌های اخیر جنبه‌های مختلفی از زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داده است. هدف این تحقیق، خوشه‌بندی فصلی ایران از نظر فراوانی وقوع توفان‌های گردوغباری با قدرت دید کمتر از 1000 و 500 متر در دورۀ آماری 2008-1987 است. بدین منظور از داده‌های 87 ایستگاه سینوپتیکی که توزیع فضایی مناسبی در سطح کشور داشتند استفاده شد. در این تحقیق، با استفاده از روش خوشه‌بندی فازی، ایران از نظر فراوانی توفان‌های گردوغباری در هر یک از فصول سال به پنج ناحیة متفاوت طبقه‌بندی شد. ایستگاه‌های واقع در این خوشه‌ها در هر یک از فصول سال از نظر موقعیت جغرافیایی، آب‌و‌هوا و منابع توفان همگن نیستند، ولی از نظر قدرت دید و شدت توفان‌های ایجاد‌شده یکنواخت‌اند. با توجه به نتایج خوشه‌بندی، ایستگاه‌های بررسی‌شده در استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان و بوشهر در فصل بهار؛ ایستگاه‌های بررسی‌شده در استان خوزستان و ایستگاه‌های زابل، زاهدان و ایرانشهر (استان سیستان و بلوچستان)در فصل تابستان؛ ایستگاه زابل در فصل پاییز؛ و ایستگاه‌های زابل، زاهدان، کنارک، آبادان و اهواز در فصل زمستان، از نظر وقوع توفان‌های گردوغباری دچار بحران‌اند. بیشترین فراوانی توفان‌ها به‌ترتیب در فصول تابستان و بهار، و کمترین آنها به‌ترتیب در فصول پاییز و زمستان مشاهده شد. بنابراین در استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان که در هر چهار فصل با فراوانی زیاد این توفان‌ها مواجه‌اند، باید برنامه‌ریزی‌های ملی و بین‌المللی جدی به‌منظور کاهش مخاطرات ناشی از آن صورت گیرد.